نشست تخصصی برنامه درسی فایده محور

به گزارش روابط عمومی دانشگاه فرهنگیان استان مرکزی، نشست تخصصی برنامه درسی فایده محور با حضور رضا مرادصحرایی رئیس دانشگاه فرهنگیان کشور و حجت الاسلام محی الدین بهرام محمدیان رئیس اسبق سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش به صورت مجازی برگزار شد.

مجتبی حیدری سرپرست دانشگاه فرهنگیان استان با بیان اینکه هدف از برگزاری این نشست واکاوی و تحلیل تحولات اجتماعی که نشانگر برخی عوامل کلیدی و بنیادی است گفت: آموزش از مهم‌ترین و پایدارترین عوامل کلیدی تحول به شمار می‌رود آموزش در مفهوم وسیع یعنی در نظر گرفتن تمامی تلاش‌های سازمان‌یافته و غیر سازمان‌یافته که برای انتقال میراث فرهنگی نقش‌آفرینی می‌کند و تلاش می‌کند از طریق آموزش استعدادهای بالقوه‌ای که در وجود انسان‌ها وجود دارد را به بالفعل تبدیل کند.

حیدری در ادامه افزود: در تحقق یک آموزش اثربخش صاحب‌نظران اعتقاد دارند که ۵ عامل بسیار مهم است محتوا، معلم، دانش‌آموز، تجهیزات و وسایل آموزشی و همچنین مدیریت و برنامه‌ریزی. با توجه به تأثیری که محتوای برنامه درسی در نظام آموزشی دارند تحلیل محتوا و واکاوی آن‌ها و شناسایی خلأهای آن امر ضروری است و در رشد و بالندگی تاثیر دارد

وی در پایان سخنان خود افزود: اقدامات خوبی در سال‌های گذشته در خصوص غنی بخشی به محتوای کتب درسی صورت‌گرفته ولی هنوز اشکالات متعدد و خلأهای زیادی وجود دارد به‌طوری‌که مقام‌معظم رهبری در دیدار اخیر با معلمان به این‌موضوع اشاره کردند و در همین راستا شورای پژوهشی استان مرکزی برنامه‌ریزی کرد تا نشست تخصصی در خصوص برنامه درسی فایده محور تشکیل و استلزامات تحقق یک برنامه درسی را مورد بررسی و واکاوی قرار دهد.

رضا مراد صحرایی رئیس دانشگاه فرهنگیان کشور در این نشست تخصصی گفت: ما در نظام آموزشی با یک بحران روبرو هستیم آن بحران نداشتن یک نگاه فرآیندی منسجم یکپارچه است به این معنا که در  سه حلقه اصلی نظام آموزشی، معلم و دانش‌آموز باید یک فرایند کار حرفه‌ای وجود داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه آنچه که ما را درس می‌دهیم باید متناسب با نیاز دانش‌آموز باشد و آن روشی که درس می‌دهیم باید بر مبنای کنش و واکنش دانش‌آموز باشد گفت: ما نیاز دانش‌آموزان را احصا نمی کنیم و اساسا بین این سه عنصر دچار تضاد درونی هستیم یک عنصر نیازهای ما و نیاز دانش‌آموز، دو عنصر خواسته‌های ما و خواسته ‌های دانش‌آموز و سه عنصر نقیصه‌های ما و نقیصه‌های دانش‌آموز.

رئیس  دانشگاه فرهنگیان افزود: مردم و دانش‌آموزان به‌عنوان ولی‌نعمتان ما باید در فرایند تدوین کتب آموزشی مشارکت داشته داده شوند و تنوع آن‌ها در جغرافیای کشور دیده شود و فرهنگ اقوام مختلف درون آن گنجانده شود. اگر بخواهیم برنامه درسی فایده محور داشته‌باشیم باید بیاندیشیم که دانش‌آموزان ما برای زیست موفق، مؤمنانه و صالحانه چه چیزی نیاز دارند.

صحرایی با بیان اینکه آفت نادیده‌گرفتن نیاز دانش‌آموز در تربیت‌معلم هم مشهود است گفت: در نظام آموزشی ما جای دو  عنصر خالی است یکی آینده‌نگری و دیگری فقدان یک نظریه یکپارچه آموزشی است. ما با آینده نگری باید پیش بینی کنیم دانش آموزی که الان در کلاس اول تحصیل می کند 20 سال دیگر چه نیازهایی خواهد داشت. نداشتن یک نظریه منسجم باعث می شود محصول پایانی بی فایده باشد.

 رئیس دانشگاه فرهنگیان در پایان سخنان خود اظهار کرد: فرایندی نگریستن، یکپارچه دیدن، هماهنگ دیدن از اولویت های مدیریت جدید در دانشگاه فرهنگیان است و دانشگاه به دنبال یک تعامل واقعی با سازمان پژوهش و برنامه ریزی و وزارت آموزش و پرورش است.

حجت الاسلام محی الدین بهرام محمدیان رئیس اسبق سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش گفت: گفتمان سازی واقعی برای تغییر واقعی است ما برنامه درسی اصلاح نکرده ایم بلکه کتاب درسی را اصلاح کرده ایم. ما نتوانسته ایم رابطه ی فرایندی برقرار کنیم و نتوانستیم گفتمان تحول واقعی ایجاد کنیم. باور به تغییر واقعی به این معناست که دانش آموز ما به عنوان محصول نهایی تغییر را در خود احساس کند.

وی در ادامه اظهار داشت: ما برای نجات نظام اموزشی و برای تحول واقعی در نظام تعلیم و تربیت باید در افکار خودمان تحول ایجاد کنیم و راه آن آینده نگری است. امروز تغییر در برنامه درسی دشوار چون تغییری در ذهن‌ها ایجاد نشده است.

رئیس اسبق سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش گفت: برای ایجاد تغییر ما باید نیازهای ملی منطقه‌ای و جهانی را بشناسیم. علاوه ‌بر این در برنامه درسی نیازهای ذی‌نفعان را را مورد توجه قرار دهیم ذی‌نفعان دانش‌آموزان، خانواده‌ها و همه کسانی که در آینده نیازمند خدمات دانش‌آموزان هستند می‌باشند و وقتی نیازها شناخته شد آن را به زبان برنامه درسی ترجمه کنیم.

محمدیان اظهار کرد: در تدوین برنامه درسی سه مشکل وجود دارد یکی اینکه هیچ نهاد و ارگانی آنچه که نیازهای اسناد بالادستی است را به صورت مستقیم به آموزش و پروش ابلاغ نمی‌کند و سازمان پژوهش به‌اندازه خود از اسناد استنباط می‌کند. دیگر اینکه هیچ‌گاه آمایش سرزمینی اتفاق نیافتاده است که نتایج آن به آموزش‌وپرورش ابلاغ‌ شود و در حال حاضر  آموزش و پرورش خود استنباط می کند. دیگر اینکه محتوای آموزشی، کتاب درسی نیست و در برنامه درسی ملی تحت عنوان بسته آموزشی آورده شده و هر فعالیتی که معلم در سر کلاس درس برای یاددهی یادگیری مناسب می‌داند و استفاده می‌کند به عنوان محتوای آموزشی حساب می شود.

وی در ادامه ویژگی یک برنامه درسی فایده محور را این گونه برشمرد: باید پوشش تحصیلی را بالا ببرد، فاصله‌های طبقاتی را کم کند، تبعیض آموزش از بین ببرید، عدالت آموزشی را افزایش دهد، به اشتغال و مهارت بینجامد، امنیت ملی  را ارتقا دهد، انسجام اجتماعی را بیشتر کند، ارتقای فرهنگی را بیشتر کند و دانش آموزان را از نیازهای سطحی به نیازهای عالی ارتقا دهد.

حجت الاسلام محی الدین بهرام محمدیان رئیس اسبق سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش در پایان سخنان خود با اشاره به ماموریت گرا بودن دانشگاه فرهنگیان گفت:  دانشگاه فرهنگیان باید از آموزش و پرورش مطالبه نخبگانی داشته باشد و این دانشگاه اگر می‌خواهد در مأموریت خود موفق شود نمی‌تواند بر فارغ‌التحصیلان سایر دانشگاه‌ها که صرفاً تئوری خواندن تکیه کند. دانشگاه فرهنگیان باید مرکز تربیت نیرو آموزش‌وپرورش باشد و در جذب استاد باید از بدنه ی خود آموزش و پروش و معلمان استفاده نماید و آن‌ها را در اولویت قرار داد تا معلم کارآمد تربیت شود.